Donderdag 26 juni 2024, Oosterpoort Groningen
Op 26 juni organiseerden het Netwerk Levend Erfgoed, de NWA Route Levend Verleden en de Reinwardt Academie een workshop over de vraag hoe democratisch erfgoedonderzoek is. We brachten onderzoekers uit wetenschap en praktijk samen – kennisketenbreed – om verschillende aspecten van onderzoeksprojecten onder de loep te nemen.
Een nieuwe kennismaking met kennis maken
“Onderzoek is het opdoen van nieuwe inzichten en het delen van deze met andere mensen.” Hester Dibbits, lector Cultureel Erfgoed aan de Reinwardt Academie, bracht dit in tijdens een bijzondere workshop op 26 juni in Groningen met de titel: “(Hoe) maken we erfgoedonderzoek democratischer?”
Ongeveer 35 mensen kwamen die dag samen. Een fijne mengelmoes van academische onderzoekers, burgers, makers van beleid en cultuur, actieve aandragers en bevragers van erfgoed en erfgoedonderzoek. Bijna niemand kende meer dan drie andere deelnemers. Sommigen kwamen uit de buurt, anderen van verder weg. Waarom bracht dit onderwerp deze mensen bij elkaar? Waar hadden ze het dan precies over, en wat leverde het op? En misschien de belangrijkste vraag: What’s next?
De middag kan het best vergeleken worden met een sportwedstrijd.
We begonnen de middag met een ontspannen kennismakingsrondje. Noem het de warming-up. Iedereen gaf aan waar de verwachtingen voor de middag lagen. Men had er zin in! Bij de warming-up hoorde ook het nog even doornemen van ons ‘wedstrijdplan’. De organisatoren vanuit Netwerk Levend Erfgoed, Route Levend Verleden en de Reinwardt Academie namen het woord. Ze gaven aan: wij bouwen samen aan netwerken. We verkennen. We brengen in kaart wie waarmee bezig is, en – belangrijk – we zijn van het open, transparante gesprek om ervoor te zorgen dat een aantal landelijke afspraken (erfgoed beter voor/door/van en met de samenleving, en onderzoek met/door/voor en met de samenleving) goed tot uitvoering komen – evenwel: daar waar het al de normaalste zaak van de wereld is, ervan leren en het zichtbaarder maken. In vakjargon: ‘good practices’ verzamelen.
De wedstrijd zelf werd gespeeld in de vorm van een ‘world café’. Dat is een methode waarbij mensen aan verschillende tafels met elkaar in gesprek gaan over verschillende aspecten van één onderwerp. Dit onderwerp was: hoe werken erfgoedonderzoeksprojecten eigenlijk (niet) voor democratisering? De deelonderwerpen kwamen in vooraf ontworpen posters ter tafel. Vaak lastige, gekke ‘systeem-wereld’-woorden als “vraagarticulatie” of “consortiumvorming” werden samen uitgepakt, uitgedaagd en zo voorzien van een nieuwe betekenis.
Terwijl er nog hard gewerkt wordt aan een goede analyse van deze ‘wedstrijd’, kunnen we wel al vaststellen dat er buitengewoon goed gespeeld is – ‘met druk op de bal’. Want bij de ‘cooling-down’ was veel ruimte voor iedereen om aan te geven wat ze meenemen uit deze bijeenkomst. Deze groep ‘spelers’ heeft namelijk echt gezien en duidelijk gemaakt dat we ervoor moeten zorgen dat onderzoeksprojecten – en dus de wijze waarop het geld wordt verdeeld en uitgegeven – veel meer oog hebben voor samenwerking, voor wederkerigheid, voor gelijkwaardigheid.
En het allerleukste, dat komt nog, want we hebben afgesproken dat we met z’n allen (en jij komt dan ook toch? En wie neem je mee? En wie moeten we niet vergeten een wedstrijdshirt te geven?) in het najaar nog een wedstrijd gaan spelen. Waar, tegen wie, en met welke opstelling? Daar komen we nog bij je op terug.
Jonathan Even-Zohar & Linn Borghuis
Contact
Heb je vragen of ideeën, of wil je een bijdrage leveren aan Netwerk Levend Erfgoed? Neem dan contact op met:
Linn Borghuis via linn@netwerklevenderfgoed.nl
of Nicole van Dijk via nicole@netwerklevenderfgoed.nl