Op 31 januari organiseerden Linn Borghuis en Nicole van Dijk, kwartiermakers van Netwerk Levend Erfgoed, in Rotterdam de eerste netwerkdag van Netwerk Levend Erfgoed (NLE). Op de bijeenkomst reflecteerden en discussieerden een groep genodigden uit erfgoedorganisaties, gemeenschappen en erfgoedinitiatieven over de ontwikkeling van het netwerk.

We vertellen je graag over de activiteiten en opbrengsten van de bijeenkomst, en nemen je mee in de belangrijkste bevindingen over de ontwikkeling van NLE tot nu toe.

Liever op een andere manier meekijken? Bekijk dan de onderstaande registratie van Rauwkost Film.

HET PROGRAMMA

Verhalenwandeling

De dag begon met een gezamenlijke ochtendwandeling. Met Stichting Wijkcollectie als startpunt liepen de deelnemers in Delfshaven en Coolhaven langs Het Bollenpandje, Huis van de Toekomst en het voormalig Kaapverdisch pension ‘Pensão Delta’. Deze gemeenschappen zijn actief op het snijvlak van cultuurbeoefening en het sociale domein, en benaderen elk op hun eigen manier het erfgoedconcept. Tijdens de wandeling stond de betrokkenheid bij erfgoed in de directe leefomgeving (wijk, straat en buurthuis) centraal. Vervolgens gingen de deelnemers per watertaxi naar Verhalenhuis Belvédère op Katendrecht.

Verhalenhuis Belvédère

In de volkskeuken van Verhalenhuis Belvédère schoven de deelnemers aan bij de Kaapse Tafel: een maandelijkse, gratis lunch waar bewoners verhalen, anekdotes en legendes delen. Deze middag werd er een Syrische maaltijd bereid door de Syrische chef-kok Anahid Darwish. Door de informele en ontspannen setting werden er aan tafel al mooie gesprekken gevoerd.

Na het eten namen de deelnemers plaats in het eerste NLE-café in de expositieruimte van Belvédère. Aan vier cafétafels werden uiteenlopende onderwerpen besproken. Elk kwartier wisselden de deelnemers van tafel, waardoor ze konden voortborduren op inzichten en perspectieven van de voorgaande groep. Dit stimuleerde diepgaande gesprekken en droeg bij aan het scherpstellen van de koers van NLE.

Bouwen aan een duurzaam netwerk

Tijdens de verkenning en de kick-off van het netwerk werd duidelijk dat er een stevig basisnetwerk nodig is. Daarin moeten een aantal regionale- en lokale kernorganisaties (die opereren op het snijvlak van erfgoed & cultuur, sociaal domein en duurzaamheid) een plek krijgen. Vanuit gemeenschappen en initiatieven zijn een aantal voorstellen gedaan voor de ontwikkeling van NLE:

• “Voer gesprekken mét gemeenschappen in plaats van óver hen. Zorg voor fysieke ontmoetingen tussen organisaties, gemeenschappen en overheden.”
• “Het netwerk moet toegankelijk zijn voor erfgoedgemeenschappen en -initiatieven”
• “Zorg voor een aanspreekpunt voor gemeenschappen. Niet van bovenaf, maar vanuit de belangen van de gemeenschap.”
• “Laat het netwerk rusten op twee pijlers: de organisaties en de gemeenschappen die beide een gelijkwaardige rol in het netwerk spelen.”

De komende twee jaar werken we samen aan een duurzame organisatievorm van NLE in twee versterkende lagen:

• Basisnetwerk: een kern van zo’n tien organisaties en een gemeenschappencomité
• Flexibele schil:projectmatige samenwerking aan knelpunten en oplossingen.

Erfgoedtour

Tijdens de bijeenkomst werd meerdere malen benadrukt dat het actief benaderen van gemeenschappen, ruimte bieden voor hun inbreng en samenwerkingen aangaan belangrijk zijn voor het succes van NLE. Een tour is hiervoor een effectieve methode. Zo kunnen mensen onderling kennis maken en het netwerk uitbreiden. Tijdens netwerkbijeenkomsten kunnen verschillende gemeenschappen actief bijdragen aan het verzamelen van waardevolle inzichten en ervaringen.

De tour biedt ook een unieke gelegenheid voor deelnemers om hun stem te laten horen, directe feedback te geven en actief deel te nemen aan workshops en proeftuinen door het hele land. In maart is de tour gestart in Groningen. Op 11 april vindt er een bijeenkomst plaats in Friesland. Tijdens de bijeenkomsten halen we ideeën op voor een derde en eventueel vierde tour.

Proeftuinen

Aan de deelnemers werd gevraagd hoe de proeftuinen van NLE ingericht kunnen worden rondom de methodiek en impact van erfgoedpraktijken. Hiervoor werden vee, suggesties gedaan. Eén voorstel was om erfgoed in het beleidsdebat te versterken door met concrete onderzoeksgegevens aan te tonen dat er impact wordt gemaakt. Dit onderzoek zou kunnen leiden tot handvatten voor gemeenschappen om methodieken aan te scherpen:

• Communiceer met beleidsmakers over de impact van erfgoedpraktijken
• Destilleer uit het onderzoek eenvoudige tools voor gemeenschappen om de impact aan te tonen en beleidsmakers/geldschieters te beïnvloeden
• Gebruik de maatschappelijke waarde van levend erfgoed als handreiking aan fondsen en gemeenten, zodat het eerder onderdeel van het beleid wordt

Geconstateerd werd dat proeftuinen kunnen bijdragen aan het bevorderen van domeinoverstijgend werken, bijvoorbeeld door broedplaatsen in te richten waar nieuwe samenwerking wordt aangemoedigd.